EXPERT VIEW
Diëtiste Team BELGYM Tanja Callewaert
Tanja Callewaert is de diëtiste van de seniores Toestelturnen meisjes. Een belangrijke taak voor haar is de samenstelling van het menu voor het internaat. De basis is zorgen voor een gezond aanbod van voeding, zodat er geen ‘foute keuzes’ gemaakt kunnen worden.
Hoe ga jij als diëtiste te werk?
Algemeen vertrek ik vanuit het basisprincipe dat voeding het lichaam kan versterken. Ik pas dat niet enkel op topsporters toe, maar ook op de andere mensen die ik begeleid. Het gaat om een bepaald doel dat iemand voor ogen heeft en wat de persoon daarvoor nodig heeft. Bij onze gymnastes is dat hun sportieve doel, waarbij ik hun advies geef rond de voeding die hun lichaam nodig heeft om dat doel te bereiken. Uiteindelijk is het aan hen om alles uit te voeren. Het belangrijkste wat ik kan doen, is voldoende uitleg geven bij hun vragen.
Wat heeft een sporter qua voeding nodig om goed te presteren?
De gymnastes over wie wij praten zijn voornamelijk krachtsporters die een technische sport beoefenen. Het menu van een gymnaste bestaat uit gezonde voeding, voldoende vezels en groenten. De samenstelling van hun voeding is eiwitrijk, niet koolhydraatarm en voorzien van een kleine hoeveelheid gezonde vetten. We gaan op zoek naar wat de gymnaste precies nodig heeft om beter en/of langer te presteren. Naast de input van mijn collega’s worden de gymnastes tijdens de training opgevolgd door een Polar. Zo kan ik volgen hoe iemand getraind heeft en kan ik op grond van de noden bijsturen, zodat de gymnastes toch de juiste voedingsmiddelen opnemen.
Het werk van een diëtiste bij onze topsporters, hoe kunnen we ons dat best voorstellen?
Het begint eigenlijk met het menu van het internaat. Ik bepaal het menu van het Topsportinternaat, waar meerdere sporters komen eten. Daar kunnen ze kiezen tussen een aantal warme maaltijden. Vervolgens kijken we naar de gymnaste zelf: wat heeft zij persoonlijk nodig binnen het aanbod dat hier gegeven wordt, welke keuzes moet zij maken? Dan volgen we de lichaamssamenstelling. Die meten we wekelijks en dat is eigenlijk heel belangrijk. Hoe zit het met de hydratatie, want die is doorslaggevend voor blessurepreventie en ook om gewoon cardiovasculair alles in orde te houden. We kijken natuurlijk ook naar de spiermassa, de actieve massa, de vetmassa. En dan bepalen we waar we naartoe moeten. Wat heeft een gymnaste nodig om (nog) beter te presteren of die prestatie langer te kunnen volhouden? Daarna bekijken we dat per gymnaste: die moet nog wat hoger of lager in eiwitten, hoger in koolhydraten, hoger of lager in calorieën … En dan komen natuurlijk nog de variaties. Je kan alles mooi opstellen, maar dan ineens komt er een heel zware trainingsweek omdat er iets ingehaald moet worden. Dan volg ik op de computer wat de meisjes verbruiken qua calorieën, wat hun hartslagzones zijn. Zij dragen een Polar. Ik kan van thuis uit op mijn laptop zien hoe hoog of diep ze gaan. En aan de hand daarvan kan ik dan bijsturen. Soms is dat op de minuut met een WhatsAppberichtje zoals “oei, een zware training. Nu moet er toch iets meer van dit of van dat …” Maar meestal is dat eerder na een zware trainingsperiode. Dan zeg ik dat de gymnaste wat moet recupereren, haar voeding moet aanpassen. Zo gaat het ongeveer in zijn werk.“Ik vind het altijd heel fascinerend om te werken met mensen die in bepaalde dingen extreem ver gaan, omdat je die dan ook wel heel goed kan helpen. Als je hen op de juiste manier handvaten geeft en ze gaan daarmee extreem aan de slag, kunnen ze ook extreme resultaten bereiken. Ik doe dat enorm graag. Ik vind het fantastisch om te zien wat zij kunnen bereiken door kleine aanpassingen aan hun voeding te doen.”
Je maakt deel uit van het interdisciplinaire team. Hoe gaat dat in zijn werk?
In hun olympische droom worden atleten ondersteund door een interdisciplinair team. Het team bestaat uit een diëtiste, een psycholoog, fysieke trainers, een dokter, een kine … en het volgt de gymnastes op de voet. Het team bouwt mee aan de prestaties van de sporters, waarbij de fysieke en mentale gezondheid van de atleten centraal staat. Dat is iets wat je niet vindt bij alle topsportfederaties. Maar dat is hier wel heel tof. Ik krijg heel veel input van de arts, ook van Frank en Titi van fysio, van Christophe en natuurlijk ook vanuit de keuken zelf. En ik kan bij hen ook altijd terecht als ik vragen heb. Bijvoorbeeld als er een grote verandering is in iemands lichaamssamenstelling of als er iets niet goed loopt. Ze houden mij ook op de hoogte van wie een blessure heeft en alleen nog op een bepaalde manier mag trainen. Dan moet ik natuurlijk ook de voeding aanpassen. Want als ineens de training flink afneemt, dan moet het aanbod van energie in de voeding uiteraard ook naar beneden gaan. Ik overleg ook vaak met de coaches van de gymnastes. Zij vertellen mij per gymnaste hoe de prestaties zijn en hoe het gesteld is met het energiepeil. Elke specialisatie qua toestel vereist een andere lichaamssamenstelling en dus een ander voedingspatroon.
Je werkt met jonge meisjes, is dat gemakkelijk?
Er is heel veel vertrouwen tussen mij en de meisjes. Maar, het is natuurlijk niet simpel. Als ik ze de eerste keer zie, zijn het nog kindjes. Tussen de eerste keer dat ik ze meet (dan doe ik onder meer een gewichts- en huidplooimeting) en het moment dat ze op topniveau zijn, schelen ze soms 10 kilo in gewicht. En het is voor hen niet altijd gemakkelijk om te aanvaarden dat ze zoveel bijkomen. Dat is heel vaak spiermassa en gewoon groei. Het is dan niet zozeer mijn taak om te zeggen dat ze moeten oppassen, maar om hen gewoon de realiteit onder ogen te laten zien.
Hoe probeer jij met de gymnastes om te gaan?
Ik vind het erg belangrijk om positieve dingen aan te kaarten en te benadrukken wat wel mag. Ik zeg altijd “het cijfer op de weegschaal bepaal je niet. Jij bepaalt wel wat je eet, hoe je traint en hoe je alles doet.” Ik probeer zo weinig mogelijk te zeggen wat niet mag, maar focus vooral op wat de gymnastes nodig hebben en wat ze wel mogen eten. De klemtoon ligt op het positieve en op het zoeken naar oplossingen.
